GELENEKSEL YEMEKLER

Yörüklerin beslenme tarzının temelini, hayvancılık ve buğdaydan elde edilen besinler belirler. Kıyı şeridinde az da olsa yaş sebze üretilmesine karşın iç bölgelere gidildikçe buğday ve kuru sebze ağırlık kazanır. Alanya’da dünya mutfaklarının tamamına turistik otel ve lokantalarında bulmak mümkündür.

Yarpuzlu Akdarı Çorbası

Yeteri kadar darı bir kap içinde ıslatılır. Sudan çıkarılan darı, el değirmeninde çekilir. Taneler ile kabuklar ayrıldıktan sonra taneler, temiz sudan geçirilerek kaynayan suya atılır. Tuz ilave edilerek kaynatılan darılar, eriyip birbirine girince tencere ateşten alınır ve soğumaya bırakılır. Soğuyunca yeteri kadar darı, hafifçe sulandırılmış yoğurtla karıştırılır. Arzuya göre yarpuzlu olarak da hazırlanabilir. Yarpuz dere kenarlarında veya ark içlerinde görülen naneye benzeyen, hoş kokulu bir bitkidir. Temizlenip kıyılan yarpuz, akdarı çorbasına katılınca, hoş bir koku sağlar ve rahatsızlığı önler.

Şepit

Beze olarak şekillendirilen hamurlar oklava ile çapı yufka ekmekten küçük, kalınlığı ise daha fazla olacak şekilde açılır. .Ocaktaki sacın üzerine konulan hamur, iyi pişmesi ve yanmaması için sürekli ters yüz edilir. Son olarak saç Önündeki kömüre hafifçe gösterilen şepitin çiçeklenmesi sağlanır. Birer yüzleri tereyağıyla yağlanan şepitler, aralarına kurutulmuş çökelek (keş) konularak üst üste yığılır.

Döğme Aşı

Alanya dışında keşkek olarak bilinen Döğme Aşı, genelde hasat zamanı alınan sert buğdaydan yapılır.

Doğranan soğanlar tuzla birlikte tereyağında pembeleşinceye kadar kavrulur. Buğday taneleri yıkanıp temizlenir. Taştan yapılan el değirmeninde çekilen buğday, dış kabuğundan ayrılır. Temizlenen buğday, tencerede kavrulan soğana katılır ve pişinceye kadar altı tutturulmadan sürekli karıştırılır.

Muhallebi görünümüne gelen döğme aşı, üzerinde tereyağı eritilerek sıcak sıcak yenir.

Laba

Koyun, keçi gibi kasaplık hayvanların kaburga kemikleri İle leğen kemikleri arasındaki sağlı sollu bölge ile omurga kemikleriyle sınırlı olan bölgeye 'labalık' denir. Labalık, yıkanıp temizlendikten sonra omurga kısmının tersinden, karın boşluğu yönünden ağız açılarak torba haline getirilir.

Yeterli miktarda pirincin üzerine kaynatılmış su ve tuz konularak beklemeye bırakılır. Diğer tarafta kıyma, karabiber, maydanoz, çamfıstığı, badem içi, tuz, domates salçası ve labalık üzerinde bulunan böbrek, ince ince kıyılarak tereyağıyla harman edilir. Suda şişen pirinç ve harç malzemesi, labalığın içine doldurulur. Malzemelerin dökülmemesi için labalığın ağzı iple dikilir. Domates salçası ve kırmızı toz biberle bezenen laba, geniş bir kapta tereyağıyla kızartılır. Daha sonra başka bir tencereye konulan laba, su içinde pişirilir.

Ağır ateşte pişirilen laba, dağılıp patlamaması için yorgan iğnesiyle çeşitli yerlerinden delinir. Geniş bir tepsiye alınan labanın ipleri sökülerek, kalan pişirme suyu üzerinde gezdirilir.

Bumbar

Bumbar özellikle genç yaştaki keçilerin kalın bağırsaklarından yapılır. Delinmeden iyice temizlenen ve içi dışına çevrilen bağırsak, un, soğan ve limonla iyice ovulur. Kokusuz ve beyaz bir hale gelinceye kadar yaklaşık iki saat bekletilir. Tekrar ters yüz edilen bağırsak yine aynı işlemden geçirilerek İki saat daha dinlendirilir.

Rendelenmiş soğan zeytinyağıyla kavrulur. Kalp, böbrek, ciğer ve yeterli miktarda kıyma, pirinç, tuz, kırmızı biber, karabiber, domates salçası, maydanoz ve nane ile harman edilir. Bir ucu iple bağlanan bağırsak diğer ucundan sulu vaziyetteki iç malzeme ile doldurulur.

Doldurulduktan sonra diğer ağzı da bağlanan bumbar, kıvrılarak pişeceği kaba konulur. Üzerini kaplayacak kadar su konularak kapağı kapatılmadan pişirilir. Patlamaması için çeşitli yerlerinden delinen bumbar, piştikten sonra tencereden alınarak tereyağında pembeleşinceye kadar kızartılır. Küçük parçalar halinde kesilen bumbarın üzerinde artan pişirme suyu ve tereyağı gezdirilir. Üzerine limon sıkılıp, karabiber ekilerek yenilir.

İlibada Sarması

15-20 cm. uzunluğunda ve 8-10 cm. genişliğinde yeşil renkli ovalimsi ilibada yaprakları, kısa saplarıyla toprağa saplanmış şekilde bulunur. Genel olarak kış ve ilkbahar aylarında bulunan ilibadanın bazı cinsleri çok acı olduğu için tercih edilmezler.

Temizlenip yıkanan ilibada yaprakları üst üste kümelenir. Üzerine kaynatılmış su dökülür. Bir başka kapta pirinç veya bulgur, zeytinyağı veya tereyağı, tuz, domates salçası, kırmızı biber, baharat ve maydanozla harç hazırlanır.

İlibada yapraklan içine harç konularak sarılır ve tencereye dizilir. Biraz su ilave edilen sarma normal ateşte pişirilir.

Göleviz

Toprak altında yetişen ve patatese benzeyen göleviz, yıkanarak dış kabuğu soyulur. Doğranan göleviz kayganlığının gitmesi için tekrar yıkanır. Kıyma, ince kıyılmış soğan, domates veya salçası, kırmızı biber, tuz ve önceden ıslatılan nohut karıştırılır. Su ile normal ateşte yeteri kadar pişirilir. Kıyma yerine parça veya kemikli et de kullanılabilir. Gölevizlehn pişmesine yakın, üzerine limon suyu dökülerek karıştırılır.

Taze Ülübü Yemeği

Baklagillerden olan ülübünün kurusundan piyazı ve etli yemeği yapıldığı gibi tazesinden de kıymalı yemeği, haşlaması ve salatası yapılır. Taze fasulye gibi yemeklik ölçülerde kırılan ülübülerin kılçıkları ve sapları temizlenir. Kıyma veya kuşbaşı doğranmış et, tencerede tereyağı ile doğranmış soğan ve kırmızı toz biberle kavrulur. Kavurmaya kabukları soyulup doğranmış domates eklenir. Daha sonra da ülübüler ilave edilerek karıştırılır. Üzerine yeteri kadar su ve tuz konularak, normal ateşte pişirilir.

Taze Bakla Yemeği

Baklalar güzelce yıkanıp temizlendikten sonra bıçakla baş ve dip kısımları alınır. Doğranmış soğan, tereyağı, biber, kıyma veya et tencerede karıştırılarak kavrulur. Soyulup doğranan domatesler ilave edilir. Biraz karıştırılıp pişirilen malzemenin üzerine baklalar, su ve tuz konularak normal ateşte pişirilir.

Mantar

Alanya'da görülen mantar cinsleri; gocaağaç, domalan, pelit, çam ve katran'dır. Sonbahar yağmurlarıyla, yörede en çok görülen gocaağaç mantarı çıkar. İyice temizlenen mantarlar, bıçakla doğranır. İnce kıyılmış soğan, zeytinyağı veya tereyağında kavrularak öldürülür. Mantarlar ilave edilerek bir süre pişirilir. Daha sonra su, tuz ve domates salçası ilave edilir. Arzuya göre nohutlu da yapılabilir.

Öksüz Helvası

Yapılması bilek kuvveti gerektiren öksüz helvasının yapımı zahmetli bir iştir. Bir ölçek üzüm veya keçi boynuzu pekmezi, yarım ölçek su ile karıştınlır. Bu karışımın beşte biri bir kaba ayrılır, kalanı ise bir tencerede kaynatılır.

Kaynayan karışımın içine elenmiş un yedirilerek karıştırılır. Hamur haline gelen karışımın tencereye yapışmaması için tereyağı ilave edilir. Kalan kanşım yavaş yavaş pişen hamura eklenerek karıştırılmaya devam edilir. Bir tepsiye alınan pişmiş helvaya elle şekil verilir. Şekillendirirken kabın ortasına bir silindir konulur, kenarları ise bir kaşıkla basttnlarak yayılır.

Diğer tarafta kızartılan tereyağı, sıcak sıcak kabın ortasındaki delik doluncaya kadar gezdirilerek dökülür ve servis edilir.

Çigirdik

Bir ölçek susam yıkanarak temizlenir, aynı ölçüde bal ile tencerede karıştırılarak kavrulur. Susamların kabuğu çıkana kadar kavrulan karışım pişince. kaşıkla yayvan tabaklara konulur. Soğuktan katılaşan çiğirdik bıçakla kesilerek yenilir. Bal yerine pekmez de kullanılabilir. Çiğirdik daha çok soğuk kış günlerinde yapılan bir tatlıdır.

Turunç Reçeli

Alanya'da turunca yabanı da denir. 8-10 adet turunç bıçakla dilimlenir, içiyle kabuk kısmı ayrılan turunçların beyaz parçaları da temizlenir. Yuvarlanıp kıvrılan kabuklar, iğne ile bir ipliğe dizilir. Daha sonra bir kaba alınan kabuklar bir kez kaynatılıp soğuk suya alınır. Sabah akşam suyu değiştirilerek soğuk suda bekletilir. Acısı iyice çıkmış olan kabuklar. İplerden çıkartılarak reçel yapılacak kaba konulur. 8-10 turunç için 1 kg. toz şeker kullanılır. Turunçların üzerine dökülen şeker, akşamdan sabaha kadar bekletilerek karışımın iyice sulanması sağlanır. Üzerine iki bardak su ilave edilerek kaynatılır. Ağır ateşte kaynarken üzerindeki köpükler alınır. Reçel kıvamına gelen karışıma şekerlenmemesi için bir limonun yarısı sıkılır. Bir süre daha kaynayan reçel, soğutularak kavanozlara alınır.

Kırtakı

Kırtakı, bal kabağı, su kabağı veya karpuz kabuğundan yapılır. Kabuğu soyulan bal kabağı dilimlere ayrılarak 3-5 cm. uzunluğunda doğranır. Doğranan parçalar birkaç saat kireçli suda veya küllü suda bekletilir. Yıkanan kabuklar, tavada kaynayan üzüm veya boynuz pekmezinin içine konulur. Kıvamını bulana kadar kaynatılan karışım, soğumaya bırakılır. Soğutulan kırtakılar testi veya toprak kaplara konularak ağzı kapatılır.